Słońca mamy w ostatnich dniach pod dostatkiem. Jednak korzystajmy z niego rozsądnie. O tym przypominają także specjaliści, którzy zajmują się diagnozowaniem i leczeniem chorób skóry. Właśnie u progu lata zwracają uwagę na profilaktykę.
Zwiększona ekspozycja na ultrafiolet (emituje go Słońce) sprzyja rozwojowi nowotworów skóry. Wśród tych nowotworów najbardziej złośliwy jest czerniak. Warto o nim wiedzieć więcej, żeby umieć się przed nim chronić i, w razie potrzeby, poddać się szybko leczeniu.
– Czerniak może występować w skórze, tak się dzieje najczęściej – mówi Beata Szymańska-Białek, lekarz dermatolog z Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii w Szczecinie. – Ale także zwracajmy uwagę na gałkę oczną i śluzówki (jamy ustnej i odbytnicy). Dlatego bardzo ważna jest samoobserwacja pacjenta. Każdy z nas powinien sam oglądać swoje ciało. Jeżeli widzi coś niepokojącego, tzn. ma znamiona, które budzą jego niepokój, albo widzi, że znamię się zmienia – tzn. powiększa, zmienia barwę, jest nieregularnego kształtu, wokół znamienia pojawia się obwódka zapalna, znamię swędzi – natychmiast powinien zgłosić się do specjalisty dermatologa.
Lekarka podkreśla, że najważniejsza jest samokontrola.
– Pacjent z zespołem znamion atypowych, który ma ich dużo, powinien raz na 6 miesięcy odwiedzić dermatologa – mówi lekarz. – Systematyczne badania sprawiają, że możemy we wczesnej fazie rozwoju wychwycić nowotwór skóry. Jeżeli zaś czerniaka wychwycimy w stanie przedinwazyjnym, to on jest w 97 procentach wyleczalny.
I choć obecnie lekarze dysponują wieloma nowoczesnymi metodami leczenia (m.in. immunoterapią), to w zaawansowanych stadiach choroby rokowania są o wiele gorsze.
– Najważniejsze jest badanie skóry – mówi Beata Szymańska-Białek. – Gdy przychodzi do mnie pacjent, to ja go badam od czubka głowy do stóp, całego pacjenta, wszystkie okolice. Nawet okolice pachwin, krocza. Najczęściej czerniaki się lokalizują w miejscach odsłoniętych. Ale bardzo ważne są stopy. Mało kto zwraca na nie uwagę, na przestrzenie międzypalcowe. Badajmy je także.
Profilaktyką jest m.in. unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce. Ale ze słońca nie powinniśmy rezygnować całkowicie, bo ono ma także dobre właściwości – wytwarza witaminę D3, która jest nam niezbędna. Ma go po prostu nie być za dużo.
– Unikajmy słońca w godzinach południowych, od 10 do 16 – mówi dermatolog. – Zakładajmy odzież, najlepiej bawełnianą, kapelusz, okulary przeciwsłoneczne. Ważne jest, aby okulary były z filtrem UV. Stosujmy kremy z filtrem, fotoprotekcja jest bardzo ważna, jak najwyższa. Dzieci powinny być całkowicie chronione przed bezpośrednim działaniem słońca. Zakaz solariów, to bardzo ważne. W 1997 roku w Polsce została wprowadzona ustawa o zakazie korzystania z solarium dla osób do 18 r. życia. To powinno być bezwzględnie przestrzegane.
Niestety ten najbardziej złośliwy nowotwór skóry dotyka coraz młodsze osoby. Do tej pory mówiło się, że czerniak dotyczy najczęściej osób w wieku 50-65 lat.
– Teraz się ta granica wieku przesuwa, chorują też osoby młodsze, powyżej 40 roku życia – przyznaje doktor. – Spotykamy nawet osoby poniżej 40 roku życia z rozpoznanym czerniakiem.
Każdą wątpliwość odnośnie zmian skórnych warto skonsultować ze specjalistą. Do dermatologa jednak potrzebne jest skierowanie – jeśli chcemy z porady skorzystać w ramach powszechnego ubezpieczenia.
– Do poradni dermatologicznej w naszej przyszpitalnej przychodni może się zgłosić każdy pacjent, który posiada skierowanie od lekarza rodzinnego lub każdego innego lekarza z podpisaną umową z Narodowym Funduszem Zdrowia – mówi Marzena Kaczmarek, kierownik poradni specjalistycznych Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii w Szczecinie. – Na tej podstawie zostanie zarejestrowany i będzie miał wyznaczoną wizytę. W przypadku zmian bardzo pilnych, jeżeli jest podejrzenie nowotworu, na skierowaniu jest informacja od lekarza kierującego. I na tej podstawie pacjent zostaje zarejestrowany w trybie pilnym. To świadczenie jest realizowane bardzo szybko.
W poradni pacjent ma wykonywane badanie fizykalne, badanie dermatoskopem, przeprowadzany jest wywiad.
– Podczas wywiadu lekarz zbiera ważne informacje – mówi Marzena Kaczmarek. – W zależności od wyniku badania, pacjent albo pozostaje w obserwacji, albo, jeżeli zmiana budzi jakieś wątpliwości, wykonywana jest biopsja. I pacjent albo zostaje skierowany do oddziału chirurgii onkologicznej, gdzie zmiana zostaje wycięta, albo jej wycięcie się odbywa w poradni chirurgii jednego dnia.
Wycięty materiał zostaje poddany badaniu histopatologicznemu i na tej podstawie stawiane jest rozpoznanie.
– Jeżeli to nowotwór, to będzie dalsza diagnostyka i postępowanie lecznicze – podkreśla kierownik poradni specjalistycznych w ZCO.
Pamiętaj! Informacje zawarte na tym portalu nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem!
Partnerem projektu „Zdrowe Police” jest gmina Police.
[…] Przede wszystkim teraz oglądajmy się dokładnie. Szczególną uwagę zwracajmy na przebarwienia, na zmienione lub nowe znamiona. Jeśli takie dostrzegamy, to warto się skonsultować z lekarzem. Pisaliśmy o tym jeszcze przed sezonem urlopowym („Oglądaj swoje ciało. Gdy coś niepokoi, idź do lekarza”). […]